«Թեև առաջին հայացքից թվում է, թե հայ-սիրիական հարաբերությունները պարզ են ու հասկանալի, բայց շատ հարցեր կան, որոնք լուսաբանման կարիք ունեն»,- կարծում է արևելագետ Սուրեն Մանուկյանը, ով լրագրողների հետ խոսեց Հայաստանի և Սիրիայի փոխհարաբերությունների մասին` Սիրիայի նախագահի` Հայաստան սպասվելիք այցի համատեքստում:
Հիշեցնենք, որ Սիրիայի Արաբական Հանրապետության նախագահ Բաշար Ալ-Ասադը երկօրյա պաշտանական այցով Հայաստան է ժամանելու վաղը:
Արևելագետի խոսքերով, հայ-սիրիական հարաբերություններն, ի սկզբանե, ընկալվում են` որպես բարեկամական, դաշնակցային, ռազմավարական, որովհետև պատմականորեն հայ-սիրիական հարաբերությունները շատ խորն արմատներ ունեն:
Ս. Մանուկյանը հանգամանալից ներկայացրեց հայ-սիրիական հարաբերությունների սկիզբը`Հայոց ցեղասպանության արդյունքում հայերի` Սիրայում բնակվելու ժամանակներից սկսած, զարգացումը Խորհրդայիւն Հայաստանի ժամանակաշրջանում և Հայաստանի անկախությունից հետո: Նա նշեց, որ Սիրիայի կողմից հայերն «ընկալվում են` որպես հավատարիմ, գործունյա, սիրիական հասարակությունում առավելապես ինտեգրված ազգային փոքրամասնություն»:
«1991 թ-ին դեկտեմբերին Սիրիան առաջին հանրապետություններից էր, որ ճանաչեց Հայաստանի նորանկախ Հանրապետությունը, իսկ արդեն հաջորդ տարի մենք Դամասկոսում ստորագրեցինք հայ-սիրիական դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման վերաբերյալ պայմանագիր»,- մանրամասնեց Ս. Մանուկյանն ու ընդգծեց, որ այդպիսի խոստումնալից սկիզբը պետք է հուշեր, որ հարաբերություններն ընթանալու էին դրական զարգացմամբ:
«90-ականների վերջերից հայ-սիրիական հարաբերություններում որոշակի սառեցում և պասիվություն նկատվեց, ինչը արտաքուստ հակառակ դրսևորումներ ուներ: Սակայն այն պայմանավորվածությունները, որոնք ստորագրվում էին, ամբողջ ծավալով չէին իրականանում, և միակ ոլորտը, որտեղ կարող ենք նշել դրական զարգացումներ` հայ-սիրիական մշակութային ոլորտն է»,- հայտնեց արևելագետը:
Այս սառեցումը, ըստ Ս. Մանուկյանի, պայմանավորված է մի շարք խնդիրներով, որոնցից մեկը քաղաքական, դիվանագիտական ներկայացուցչությունների խնդիրն է: Նա նշեց, որ 2002 թ-ից Սիրիան իջեցրեց Հայաստանում Սիրիայի դեսպանի կարգավիճակը, և այդուհետ մենք Հայաստանում ունենք դեսպանի ժամանակավոր հավատարմատար: Այս քայլին դիմել է նաև Հայաստանը` դրանից 2 տարի հետո:
«Երկրորդ խնդիրը տնտեսական կապերի գրեթե բացակայությունն է»,- կարծում է Ս. Մանուկյանը, ով հույս հայտնեց, որ հայ-սիրիական բանակցությունների ընթացքում մեծ դեր կհատկացվի նաև տնտեսական հարաբերությունների զարգացման ուղղությամբ քննարկումներին:
Խնդիրներից է նաև Հայաստանի կողմից կիրառվող վիզայի ռեժիմը և վերջին տարիներին Սիրիայում Հայոց ցեղասպանության ոգեկոչման վերաբերյալ միջոցառումների ոչ լիարժեք իրականացումն ու կազմակերպումը:
«Հայ-սիրիական հարաբերությունների նոր զարկը տրվեց փետրվարից, երբ Դամասկոսում էր Հայաստանի արտգործնախարարը, որտեղ էլ նախնական համաձայնություն ձեռք բերվեց Սիրիայի նախագահի` Հայաստան կատարելիք այցի մասին»,- նշեց Ս. Մանուկյանը:
Ս. Մանուկյանը համոզված է, որ երկու երկրներն էլ «հասկանում են, որ անցել է ժամանակը դեկլարատիվ բարեկամության և գալիս է ավելի հիմնավորված և ավելի առարկայական հարաբերությունների անցնելու ժամանակաշրջան»: Նրա կարծիքով, հենց վերոնշյալ խնդիրներն են, որ դառնալու են երկու երկրների նախագահների քննարկման թեմա:
16.06.2009, 17:51
No comments:
Post a Comment