Մեծ թվով ճարտարապետներ, մշակույթի ու գիտության ոլորտի ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև Երևանի ճարտարապետական նկարագրի պահպանման կողմնակիցներ, նախաձեռնել են ակցիա, որը միտված է Երևանի «Մոսկվա» կինոթատրոնի բացօթյա կինոդահլիճը պահպանելուն: Ակցիայի կազմակերպիչները խնդրագիրով դիմել են թե´ ՀՀ Կառավարության ղեկավարին, թե´ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոսին, որպեսզի վերանայվի կայացված որոշումը` հիշյալ տարածքում նախկինում գործող Պողոս-Պետրոս եկեղեցու տեսքի համապատասխան նոր եկեղեցի կառուցելու մասին:
Հիշեցնենք, որ ՀՀ Կառավարությունը փետրվարի 25-ին որոշում է ընդունել Հայաստանի Հանրապետության Երևան Քաղաքի Պատմության և Մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցանկից հանել «Մոսկվա» ամառային կինոթատրոնը, որ կառուցված է ճարտարապետներ Ս. Կնտեղցյանի և Թ. Գևորգյանի կողմից 1966 թ-ին Աբովյան փող, 18 հասցեում: Նույն օրը մեկ այլ որոշմամբ` Կառավարությունն ընդունել է «Մոսկվա կինոթատրոն» ՍՊԸ տնօրինության առաջարկությունը` Երևանի Աբովյան 18 հասցեում գտնվող սեփականության իրավունքով ընկերությանը պատկանող «Մոսկվա» կինոթատրոնի ամառային դահլիճի շենքի զբաղեցրած հողատարածքը անհատույց` սեփականության իրավունքով օտարել Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին` նախկինում խորհրդային իշխանության կողմից քանդված Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցու տեսքին, համապատասխան տեղում նոր եկեղեցի կառուցելու համար։
Այս առիթով Aysor-ը զրուցեց Էջմիածնի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանի հետ: Տեր Վահրամը հայտնեց, որ նախաձեռնությանը և դիմում-խնդրագրին իրենք «համապատասխանաբար կարձագանքեն, երբ այն ստանան»:
Aysor – Ակցիային սատարողների թիվն օրեցօր ավելանում է. մի քանի օրերի ընթացքում ավելի քան 800 քաղաքացի միավորվել է ակցիան նախաձեռնողներին, բացի այդ` մամուլում սկսվել են թեմայի շուրջ քննարկումներ, և մասնավորապես, Panorama.am-ը հանդես է եկել մի շարք հրապարակումներով (տես` ««Մեր գոյությունը կարող ենք մեր տեսակով միայն պահպանել»» և «Գարեգին Եղոյան. Այսպես, ի վերջո, Երևանը կդառնա… «բուխանկա»»): Հաշվի առնելով վերոնշյալ հանգամանքները, հնարավո՞ր է, որ Մայր Աթոռը որոշի արդեն իր սեփականության տակ գտնվող հողատարածքում ոչ թե նոր եկեղեցի կառուցել, այլ պահպանել կինոթատրոնի բացօթյա բեմն ու այն ըստ արժանվույն շահագործել` ծառայեցնելով մշակութային կյանքի աշխուժացմանը:
Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյան - Արդեն իսկ սեփականատերերը դժվարություն են ունեցել այն ծառայեցնելու այն նպատակին, որի համար ստեղծվել էր բացօթյա կինոդահլիճը: Պետք է նայել նաև նպատակահարմարությանը` արդյո՞ք այն ավելի գերադասելի է, քան Աստծո տաճար ունենալը: Սա պետք է անշուշտ նժարի վրա դնել և տեսնել, թե ո՞րն ավելի օգտակար կլինի մեր հասարակության համար: Ես չեմ կարող գուշակություններ անել, և ասել, թե արդյունքում` հասարակական կարծիքը հաշվի առնելուց հետո, ի՞նչ որոշում կկայացնի Մայր Աթոռը:
Ինչ վերաբերում է որոշմանը, ապա Մայր Աթոռն է առաջարկել «Մոսկվա» կինոթատրոնի սեփականատերերին` տարածքը տրամադրել պատմական եկեղեցին վերականգնելու համար: Ի նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ ամառային կինոդալիճը գոնե վերջին 10-ամյակում իր նպատակին չի ծառայել, իրենք մեծագույն հոժարությամբ համաձայնեցին և ընդհառաջեցին Մայր Աթոռի խնդրանքին:
Aysor – Բայց չէ՞ որ կինոթատրոնի բացօթյա դահլիճը ներառված էր Երևանի պատմության ու մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում:
Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյան – Կառույցն արդեն ներառված չէ այդ շարքում: Այն քաղաքային նշանակության հուշարձան է եղել, բայց այդ ցանկից հանվել է, և դեռ խորհրդային տարիներին իր ճարտարապետական տեսքը խաթարվել էր, և ճարտարապետներն էլ այս հանգամանքը պետք է նկատրի ունենան, ու բազում այն կառույցներն ու կենտրոնները, որոնք գործում են կինոթատրոնի հարևանությամբ, չեմ կարծում, որ նպաստում են այդ մշակութային կոթողի պահպանմանը:
Բացի այդ, եթե այն դիտարկում եք` որպես մշակութային կոթող, ապա ստացվում է, որ ավելի չեք արժևորում պատմական եկեղեցին, որը մեծ առաքելություն է կատարել 7-րդ դրից սկսած, սակայն կործանվել է, և այժմ էլ այլևս նպատակահարմար չէ՞ այն վերականգնել:
Aysor – Հարցը ոչ թե եկեղեցին վերականգնելու հանգամանքը չարժևորելն է, այլ այն, որ 1960-ականներին եկեղեցին քանդել են` իսպառ ոչնչացնելով, և փոխարենը մշակութային օջախ են կառուցել, և հիմա կարծես մենք նույնն ենք կրկնում` մշակութային օջախն ենք քանդում` եկեղեցի կառուցելու համար:
Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյան – Կինոթատրոնը, որը նպատակին ծառայում է, այսօր էլ է շարունակում գործել, բայց այդ բացօթյա դահլիճը, միայն ամռանն ու մի քանի օր է գործում ` ինչ-որ միջոցառումներ կազմակերպելու համար:
Aysor – Իսկ նորակառույց եկեղեցու ճարտարապետական տեսքը չեն խաթարի արդյո՞ք կինոթատրոնի ներկայիս տարածքի շրջակայքում գործող բազմաթիվ ժամանցի կենտրոններն ու շինությունները:
Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյան – Ժամանակը ցույց կտա` երբ ճարտարապետների կողմից մշակված լիարժեք նախագիծը կներկայացվի հանրությանը:
Տեղեկանք-1
Նշենք, որ ըստ կառավարության կայքէջի, հուշարձանը մշակութային արժեքների ցուցակից դուրս է բերվել հենց փետրվարի 25-ին:
Տեղեկանք-2.
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին և ՀՀ վարչապետին ուղված նամակից.
«Արժևորելով Հայ առաքելական եկեղեցու արդի դերակատարությունը անկախ Հայաստանի Հանրապետության շենացման գործում, ինչպես նաև գիտակցելով, որ քաղաքային տարածքների պատմականորեն ձևավորված, ապա խեղաթյուրված միջավայրերը պետք է վերականգնվեն ու վերաիմաստավորվեն` գտնում ենք, որ այս նախաձեռնությունը տեղին չէ: Նախևառաջ գտնում ենք, որ, հատկապես այս դեպքում, անթույլատրելի է կրկնել խորհրդային անհավատ իշխանության հակապատմական սխալը և մշակութային մեկ արժեքի հաշվին ստեղծել մեկ ուրիշը:
«Մոսկվա» կինոթատրոնի ամառային դահլիճի շենքը (ճարտարապետներ Սպարտակ Կնտեղցյան և Թելման Գևորգյան) հիրավի հանդիսանում է Երևան քաղաքի արդի ճարտարապետության լավագույն կառույցներից մեկը, որը, ցավոք սրտի, ըստ արժանվույն չի կիրառվել և խնամվել: Այն մեր քաղաքի սակավաթիվ կառույցներից է, որն ունի բարձրարժեք ճարտարապետական լուծումներ ու լավագույնս ներգծված է մեր քաղաքին: Լինելով Երևան քաղաքի միակ բացօթյա դահլիճը, այն միշտ էլ հանդիսացել է երևանցիների սիրված մշակութային վայրերից մեկը, որի լավագույն օրինակն է նախորդ տարի տեղի ունեցած «Բաց երաժշտական փառատոնը»:
Գտնում ենք, որ քաղաքային մշակույթի կարևոր մաս կազմող նմանատիպ միջավայրերի փոփոխության դեպքում անհրաժեշտ է հաշվի առնել հասարակության լայն շրջանակների տեսակետները հասարակական քննարկումների միջոցով` բացառելու կամ նվազագույնին հասցնելու հնարավոր սխալները:
Մենք` ներքոստորագրողներս, մեծագույն հավատով առ Աստված և հարգանքով առ հայոց եկեղեցի`լիահույս ենք, որ մեծահոգաբար կհրաժարվեք այս նախաձեռնությունից` ի նշան խորաթափանցության և հայ ժողովրդի մշակութային արժեքների նկատմամբ հարգանքի»:
10.03.2010, 13:16
